Τον περασμένο μήνα πραγματοποιήθηκε στην Κέρκυρα ένα πολύ σημαντικό συνέδριο με θέμα «Μοριακή Βιολογία Περιβάλλοντος: Πώς η Μικροβιακή Γενετική και η Οικολογία μπορεί να εμπνεύσουν τη Βιοτεχνολογία σε μια αναπτυσσόμενη Παγκόσμια Οικονομία». Το συνέδριο ανήκε στη σειρά BAGECO (Bacterial Genetics and Ecology), που «τρέχει» πάνω από 30 χρόνια. Είναι μια επιστημονική κοινότητα που προσπάθησε να φέρει κοντά γενετιστές και οικολόγους με στόχο η προσέγγιση των βιολογικών προβλημάτων να είναι σφαιρικότερη. Και αυτό το πέτυχε στη διάρκεια των δύο τελευταίων δεκαετιών, γιατί μέσα από αυτά τα συνέδρια έχουν αναπτυχθεί πολύ στενές συνεργασίες επιστημόνων με διαφορετικές ειδικότητες: οι γενετιστές βακτηρίων χρησιμοποιούν τα δεδομένα της Φυσιολογίας και Οικολογίας για να ερμηνεύσουν τα ευρήματά τους, ενώ οι οικολόγοι των βακτηρίων χρησιμοποιούν τα μοριακά εργαλεία στο πεδίο.
Το φετινό συνέδριο φιλοξένησε 16 προσκεκλημένους ομιλητές παγκοσμίου φήμης από πολύ σημαντικά ιδρύματα των ΗΠΑ και της Ευρώπης, τους οποίους πλαισίωσαν άλλες 53 ομιλίες από σημαντικούς επιστήμονες απ’ όλο τον κόσμο. Οι σύνεδροι απόλαυσαν το υψηλό επίπεδο των ομιλιών και συγχρόνως ενθουσιάστηκαν με την ομορφιά της πόλης της Κέρκυρας, το ονειρεμένο επίσημο δείπνο του συνεδρίου στο Παλάτι του Αχιλλείου και την υπέροχη ελληνική κουζίνα.
Μεταξύ των θεμάτων με τα οποία ασχολήθηκε το συνέδριο ξεχώρισαν τα εξής:
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ
Ο Βίκτορ ντε Λορένζο, σημαντικότατος Ισπανός επιστήμονας, διευθυντής του Εργαστηρίου Μοριακής Περιβαλλοντικής Μικροβιολογίας στο Εθνικό Κέντρο Βιοτεχνολογίας της Ισπανίας (CSIC), υποστήριξε ότι για να λύσουμε τα προβλήματα που αφορούν την αποικοδόμηση των αποβλήτων μέσω των μικροβιακών διεργασιών θα πρέπει να σκεφτόμαστε με απλή λογική: όπως π.χ. το πέταγμα των πουλιών μάς έφερε τη λύση στην εφεύρεση του μηχανισμού του αεροπλάνου. Είναι γνωστό εδώ και πολλές δεκαετίες ότι τα βακτήρια είναι πολύ καλοί «εργάτες» στην αποικοδόμηση των ρυπαντών. Πιστεύαμε όμως ότι οι μικροοργανισμοί αυτοί επιλεκτικά και μόνο ενεργοποιούν ένα ή περισσότερα κατάλληλα γονίδια για να αντιμετωπίσουν μια δύσκολη χημική ουσία. Ύστερα από δουλειά πολλών ετών, ο κ. Ντε Λορένζο υποστηρίζει ότι η λογική ενός μικροοργανισμού με πολλά δραστικά γονίδια σε τέτοιες διεργασίες ανήκει στο παρελθόν και οι νέες προοπτικές στη Μικροβιακή Βιοτεχνολογία ανοίγονται με τη μηχανική κατάλυση μέσω πολλών βακτηριακών στελεχών που συνεργάζονται εκπονώντας το ίδιο ή παράλληλο έργο.
ΒΑΚΤΗΡΙΑ & ΕΔΑΦΟΣ
Η υγεία του εδάφους εξαρτάται από τη βακτηριακή κοινότητα που δρα σε αυτό. Οι Ιταλοί ερευνητές υπό τον Βιτόριο Βεντούρι ανέφεραν ότι σε έρευνές τους συγκεκριμένα βακτηριακά κονσόρτια μπορεί να χρησιμοποιηθούν ως δείκτες της υγείας του εδάφους. Άλλοι ερευνητές ανέφεραν ότι συγκεκριμένα βακτήρια είναι οι βασικοί αποικοδομητές της χιτίνης του εδάφους (Ντιρκ βαν Έλσας, Ολλανδία). Στη βάση αυτή έχουν αναπτυχθεί αξιόπιστα μοριακά εργαλεία (βακτήριο Cupriavidus metallidurans), π.χ. για την εκτίμηση της αποικοδόμησης υδραργύρου σε μολυσμένα υδάτινα και εδαφικά οικοσυστήματα (Μάικλ Σίγκερ, Χιλή).
Στο πλαίσιο αυτής της συνεδρίας αναφέρθηκε και από το εργαστήριο Μικροβιολογίας του ΕΚΠΑ ότι βακτήρια της Σαντορίνης του γένους Geobacillus έχουν γονίδια αποικοδόμησης κυτταρινολυτικής και ξυλανολυτικής ικανότητας με υψηλή δράση.
ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ & ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΥΓΕΙΑ
Η Μικροβιακή Οικολογία διανύει τον αιώνα της επανάστασης με βάση τα αποτελέσματα της χαρτογράφησης γονιδιωμάτων. Στο πλαίσιο αυτό, ο Ρομπ Νάιτ (Κολοράντο, ΗΠΑ) ισχυρίζεται ότι στην προσπάθεια να μελετήσει τους μικροοργανισμούς του ανθρώπινου σώματος εντυπωσιάστηκε με τη δυναμική της βακτηριακής κοινότητας.
Εδώ και δεκαετίες είναι γνωστό ότι το ανθρώπινο σώμα φιλοξενεί εκατομμύρια μικρόβια (παθογόνα και μη), τα οποία ελέγχουν το βαθμό της υγείας του και της φυσιολογικής του κατάστασης. Ο Ρομπ Νάιτ, λοιπόν, μελετώντας τα βακτήρια του ανθρώπινου σώματος είδε ότι άλλη μικροβιακή ποικιλότητα υπάρχει στα μάτια, άλλη στα μαλλιά, άλλη στο δέρμα κτλ. Θεωρεί ότι μόλις έχει αρχίσει να δημιουργείται η εικόνα της περιγραφής της μικροβιακής ποικιλότητας του ανθρώπινου σώματος, όπου διαπιστώνονται οι διαφορές μεταξύ ατόμων και μερών του σώματος. Πιστεύει ότι αν αυτές οι μελέτες προχωρήσουν και συγκεντρωθεί πληθώρα δεδομένων (μια προσπάθεια που έχει ξεκινήσει σε παγκόσμια κλίμακα), ίσως καταφέρουμε να επιτύχουμε την εφαρμογή της προσωποποιημένης ιατρικής στα αναπτυσσόμενα έθνη.
ΝΕΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΑ ΓΕΝΕΤΙΚΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΑ
Ο Γερμανός επιστήμονας Κρίστοφερ Τέμπε από το Ινστιτούτο του Braunschweig παρουσίασε νέα πειράματα, που αφορούν το καυτό θέμα των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την καλλιέργεια των γενετικά τροποποιημένων φυτών.
Η ερευνητική του ομάδα έθεσε το ερώτημα αν η Bt-τοξίνη (Bacillus thuringiensis toxin) επηρεάζει τη μικροβιακή ποικιλότητα στους αγρούς όπου καλλιεργείται το γενετικά τροποποιημένο (ΓΤ) καλαμπόκι της διασταύρωσης MON89034xMON88017 (της Monsanto). Τα πειράματα της ομάδας Τέμπε έδειξαν ότι δεν υπάρχει καμία επίδραση της Bt-τοξίνης στο μικροβιακό φορτίο του εδάφους όπου καλλιεργήθηκε το ΓΤ-καλαμπόκι. Συγχρόνως, η ερευνητική ομάδα Τέμπε έκανε και πειράματα με μέλισσες που τρέφονταν με γύρη από ΓΤ και μη ΓΤ καλαμπόκι. Οι αναλύσεις των δύο περιπτώσεων των μελισσών έδειξαν ότι το επί τοις εκατό ποσοστό της Bt-τοξίνης και στις δύο περιπτώσεις των μελισσών ήταν παρόμοιο και το συμπέρασμα είναι ότι στη δεύτερη περίπτωση του μη ΓΤ καλαμποκιού η Bt-τοξίνη προήλθε από βακτήρια Bacillus thuringiensis ενδογενή, ενώ η μικροβιακή ποικιλότητα και στις δύο περιπτώσεις ήταν απόλυτα εξαρτώμενη μόνο από το είδος του φυτού. Ο επιστήμονας καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η μελέτη, αφού χρησιμοποίησε όλα τα καινούργια μοριακά εργαλεία, δεν αποδεικνύει κίνδυνο όσον αφορά το Bt καλαμπόκι, ούτε ως προς το έδαφος όπου καλλιεργείται ούτε ως προς τις μέλισσες που χρησιμοποιούν τη γύρη του.
ΚΑΙΝΟΤΟΜΑ ΦΑΡΜΑΚΑ
Τα Πανεπιστήμια της Φλωρεντίας, της Μεσίνας και της Νάπολης σε κοινό ερευνητικό πρόγραμμα παρουσίασαν την έρευνα που αφορούσε σε βακτήρια της Ανταρκτικής, και μάλιστα αυτά που «κατοικούν» στους σπόγγους, τα οποία είναι παραγωγείς νέων αντιβακτηριακών ουσιών, οι οποίες δρουν πάρα πολύ καλά έναντι κλινικών στελεχών του γένους Burkholderia.
Έμφαση στη Συνθετική Βιολογία
Η οργανωτική επιτροπή του BAGECO11 αφιέρωσε συνεδρία μιας ημέρας στη Συνθετική Βιολογία. Βασικός διοργανωτής ήταν ο Γιάννης Οικονομίδης, επί σειρά ετών επιστημονικός υπεύθυνος Βιοτεχνολογίας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στόχος ήταν να ακουστούν οι απόψεις όλων των ερευνητικών ομάδων της Αμερικής και της Ευρώπης. Όπως είπε ο κ. Οικονομίδης, «η διάχυση της επιστημονικής πληροφορίας είναι η πρώτη πράξη για τη ζωή!»
Στο στρογγυλό τραπέζι της συζήτησης πρωτοστάτησε ο Άρης Πατρινός, πρόεδρος της Synthetic Genomics (Καλιφόρνια, ΗΠΑ), ο οποίος υποστήριξε ότι η Συνθετική Βιολογία έχει απόλυτη ανάγκη από υψηλής απόδοσης υπολογισμούς για να διαχειριστούμε το «διάβασμα» των γονιδιωμάτων και να κατανοήσουμε τη λειτουργία τους. Μόνο από το πρόγραμμα «Cracking the Oceans Code» (Σπάζοντας τον Κώδικα των Ωκεανών) έχουν ανακτηθεί πάνω από 40 εκατομμύρια γονίδια, τα οποία θα είναι οι συνιστώσες του σχεδιασμού του μέλλοντος, αφού φτάσαμε μέχρι τη «SYNTHIA», το βακτήριο Mycoplasma (580 Kb γονιδίωμα) στο οποίο έγινε η «μεταμόσχευση ολόκληρου συνθετικού DNA» αφού αφαιρέθηκε το δικό του, φυσικό γονιδίωμα.
Άρα από την ανάγνωση των γονιδιωμάτων πήγαμε στη συγγραφή με στόχους την επίλυση προβλημάτων, όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ή ακόμα και στα νέα τρόφιμα και τις απαιτήσεις των καθαρών υδάτινων όγκων.
Ο καθηγητής Ντε Λορένζο είπε ότι από τη Γενετική Μηχανική ως τη Συνθετική Βιολογία ήταν ένα μεγάλο ταξίδι, αφού έγιναν προσπάθειες να λυθούν προβλήματα που δεν μπορούν να λυθούν από τους φυσικούς μικροβιακούς αποικιστές του πλανήτη: «Να χτίσουμε ένα κύτταρο με κομμάτια που θα έχουν καλά χαρακτηριστικά». Οι προσδοκίες είναι μεγάλες, κυρίως για την Ιατρική, την αποικοδόμηση αποβλήτων και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Τέλος, ο δρ. Αντουάν Ντανσάν (AMAbiotics - Γαλλία) σημείωσε ότι η Βιολογία είναι η επιστήμη των σχέσεων μεταξύ αντικειμένων – είναι η «πληροφορία» που εκφράζει σε μια ξύλινη βάρκα τι μπορεί να συντηρηθεί εκτός από τις σανίδες της!
Source:citypress.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου