Βότανα για διάφορες ασθένειες από παληό ηπειρώτικο χειρόγραφο

Σημειώνω μερικά χόρτα, τά όποια χρησιμεύον(ν) εις διάφορες άσθένει(ε)ς παρά τον ιατροσοφίου του Σάρρου.

Αγριοαέλινα  ¹⁾.

Χρησιμεύου(ν) εις αερώδεις κωλικο(ύ)ς, εις άχωνενσίας και άδυναμίαν των σπλάγχνων.

Δόσις δρ(άμια) 5,έεως 8: εις νερόν βραστόν δρ. 100.

[ —  — ] ²⁾ .

Καρυοφύλλι ³⁾.

Μεταχείρισις εις άχωνενσίαν, εις πάθη του στομάχου, εις έσωχάδας τον λιμού, μασημένα τά φύλλα και καταπινόμενα εις ήμρικά<;> πάθη της μήτρας' ώφελούσι πολύ.

Δόσις των φύλλων δρ. 2: είς νιρόν βραστόν δρ. 100 νά γίνη κοχλαστόν νά πίνη συνεχώς.

Δενδρομολόχα ⁴⁾.

Μεταχειρίζεται εις πάθη του στήθους, είς τον βήχαν, εις δυσκοιλιότητα, δόσις των φύλλων 8 είς νιρόν δρ. 100 νά βράσουν καλά καί νά πίνη συνεχώς.

Χαμόμηλα  ⁵⁾.

Χρησιμεύει εις την δυσπεψίαν, είς υστερισμόν, εις σπασμωδικόν κώλικα και είς επιλόχια των γυναικών.

Δόσις δρ. 3 είς νιρόν βραστόν δρ. 100.

¹)άγρίοοέλινον είναι το βατράχιον, περί ού βλ. Π. Γ. Γενναδίου, Λεξικόν φυτολογικόν, Έν ‘Αφήναις 1914, σ 186-7. ²) Δύο λέξεις διά μελάνης έσβεσμέναι έν τω χ/φω. ³) καρυοφύλλι είναι ή άθανασία. Βλ.Π.. Γ. Γενναδίου,έ, ά. σ 19. ⁴) δενδρομολόχα> άλθαία, Π. Γ. Γενναδίου, έ. ά· σ. 42. ⁵) Περί του χαμομήλου, χαμαιμήλου βλ. Π. Γ. Γενναδίου, έ· ά· σ. 1028

Γλυκάνισον ¹⁾.

Μεταχειρίζεται εις άχωνευσίαν, εις κωλικο(ύ}ς, εις αερώδεις κώλικας καί εις τον υστερισμόν. Δόσις του σπόρου δρ. 8 εις νιρόν βραστόν 100.

Πλατομαντήλα ²⁾.

Χρησιμεύει εις ποδαλγίαν ρευματισμόν, φαγούραν, δόσις των ριζών δρ. 10 εις νιρόν βραστον δρ. 100. Νά πέρνετε και όλην τ(ή)ν ημέραν.

Αψίνθιον ³⁾.

Χρησιμεύει όλον το χόρτον είς θέρμις διαλιπούσας, δυσπεψίας, υποχονδρίας, κιτρινάδας, σκώληκας, καχιξίας και υδρωπικίας.

Δόσις δρ. 8 εις νιρόν βραστόν δρ. 100.

Λεβιδόχορτον ⁴⁾.

Μεταχειρίσ<ις> εις τους έλμινθας τών παίδων καί εις σπασμούς προερ<χομένους> από σκώληκας.

Δόσις και κόχλασμα δρ. 3 εις νιρόν βραστόν δρ. 80. Νά γίνη κόχλασμα νά παίρνιτι εσπέρας και πρωί.

Γλυκόρριζα  ⁵⁾.

Μεταχείρισις εις τον κατάρρουν βήχαν και δίψαν της υδρωπικίας* δόσις τών ριζών δρ. 4 εις νιρόν βραστόν δρ. 100.

Δάφνη ⁶⁾.

Μεταχείρισ(ις) εις δυσπιψίαν, υστερισμόν και κώλικας' δόσις όσον φθάνει.

Έλελίσφακος  ⁷⁾.

Μεταχείρισις εις αδυναμίαν του στομάχου, εις ρευματισμούς* δόσις τών φύλ­λων 1 δράμι εις νιρόν 100 καί νά βράση έως νά μέτρηση τις εκατό.

Σκάρφη ^8).

Μεταχείρισις εις μελα(γ}χολίαν, μανίαν, εις έλμινθος και τρέλλαν, δόσις 1 δράμι και νιρόν δρ. 50.

¹) γλυκάνισον είναι τό άνισον, περι ου βλ. Π. Γ. Γενναδίου, ε. ά σ. 125-6. ²) πλατομαντήλα είναι το άρκειον ή ή νυμφαία' βλ. Π. Γ. Γενναδίου, ε. ά. σ. 142, 714 - 5. ³) αυτόθι σ. 164-166, ⁴) Πρόκειται περι του  ελμινθοβατάνου, αυτόθι, σ. 303. ⁵) αυτόθι, σ. 225-227. ⁶) αυτόθι, ο. 239 κ.έ. ⁷⁾ αυτόθι σ. 300. ⁸) οκάρφη είναι τό φυτόν άδωνις ή τό βέρατρον καί ό ελλέβορος. Περί τούτων βλ. 77. Γ. Γενναδίου, ε. ά. σ. 14-15, 189, 302.

”Ομανον ¹⁾.

Μεταχείρισις είς δυσπεψίαν και εις τους έλμινθους· δόσις άπό μισόν δράμι, έως έν με το νερόν καί με την ζάχαριν.

’Ερνϋρόδανον, ριζάρι κοινώς ²⁾.

Μεταχείρισις είς πάϋη του πνεύμονος και είς ατροφίαν των βρεφών και ραχΐτιν.

Δόσις των ριζών δράμια 10 εις νερόν βραστον δρά(μια) 300, νά μείνη δρά- (μια) 130.

Ηδύοσμος νεόελληνιατί ³⁾.

Δύναμις, δυναμωτικός καί κεντηστικός τών νεύρων. Μεταχείρισις είς πάθη σπασμωδικόν εμετόν καί αερώδη κώλικα* δόσις των χόρτων από εν δράμι είς νερόν βραστον δρά(μια') ! 50 ! Το ελαιον τούτον δίδεται από : 4 εως στά 3.

Γαρούφαλλα ⁴⁾.

Μεταχειρίζονται είς παραλυσίας της γλώσσης, ανορεξίαν, αδυναμίαν τον στομάχου και όδόντω<ν>.

Τσάϊ.

Δύναμις.  Ολίγον δυναμωτικόν, ναρκωτικόν και ϊδρωτικόν. Μεταχείρισή<ς> είς ρευστά του στήθους καί κρυώματα άσθενικά' δόσις από εν δράμι είς νερόν βραστόν δρά(μια) 60, διά νά γένη το άχλισμα.

Μοσχαχοκάρνον ^6).

Δύναμις: δυναμωτικά και κεντηστικά* μεταχείρισή<ς> είς παραλυσίας της γλώσσης, είς ανορεξίαν, αδυναμίαν τον στομάχου και είς οδονταλγίαν.

Δόσις της σκόνης από κόκκους 12 εως 30 με νερόν και ζάχαρις.

Ταάϊ, τέϊ.

Δυνάμιως· ολίγον δυναμωτικόν και ϊδρωτικόν. Μεταχείρισις: Είς ρεύμα τον στήθους καί κρυώματα άσθενικά.

Δόσις δράμι εν εις νερόν βραστόν δρ. 60, διά νά γένη δε κόκο νά πίνη με την ζάχαριν.

¹)  Δέν γνωρίζομεν περι ποιου ακριβώς φυτοΰ πρόκειται. Κατά τά δελτία του 'Ιστορι­κού Λεξικού τό όμανον σχετίζεται πρός τό φυτόν ελένιον, περί ού βλ. Π.Γ. Γενναδίου, ε. ά. σ. 301.

 ²⁾. Βλ. Π. Γ. Γενναδίου, έ.ά. σ. 311 - 313. ³) Λέγεται και άγιόσμος. 77 ’Αραβαντινοϋ. Ήπειρ. γλωσσάριον, Έν Άθήναις 1909, έν λ. ⁴) γαρούφαλλα ή γαρίφαλλα τά και μοσχοκάρφια ονομαζόμενα. Π. Γ. Γενναδίου, ε.ά. σ. 220. ⁵) Τό χ'φον : παραήλιας. ⁶) Βλ. μυρι­στική παρά Π. Γ. Γενναδίω, ε, ά. σ. 684·

Χελιδονόχορτον ¹⁾.

Μεταχείρισις εις χοιράδας του λαιμού, χελώνια_} καί εις άλλα πρίσματα τών βυζίων. Δόσις έσωθεν από δρά(μι} μισόν με νερόν πρός ελλειψιν της σελήνής εσπέ­ρας και πρωΐ διά τινας ημέρας.

Δενδρολίβανον ²⁾.

Μεταχείρισις εις δυσπεψίαν, εις υστερισμόν και αδυναμίαν τον στομάχου. Δό­σις εκ τών φύλλων από δράμι εν εως 2 με νερόν βραστόν δρά(μια) 50.

Μακεδονήαιον ³⁾.

Μεταχείρισις εις την δυσουρίαν, κιτρινάδαν, κωλικόπουνον υδροκοίλης και διά νά φέρη γάλα τών γυναικών.

Μαύρο πίπερον ⁴⁾.

Μεταχείρισις εις χαμήλωμα, πόνον του σταφνλίτου καί τον λαιμού. Δόσις όσην άρκεΐ.

¹) χελιδονόχορτον λέγεται ή δακτυλΐτις. Π. Γ. Γενναδίου, ε. ά. σ. 236-7. ²) Τό δένδρο*λίβανον τό φαρμακευτικών, αυτοφυές έν Έλλάδι, άπαντα εις ορεινούς τόπους. Π. Γ. Γεννα­δίου, ε ά. σ. 243.

³) μακεδονήσι λέγεται τό πετροσέλινον (κοινώς μαϊντανός), διότι κατά τον Διοσκορίδην «φύεται εν Μακεδονία εν άποκρήμνοις τόποις»’ βλ. Π. Γ Γενναδίου, ε. ά. σ. 767.

⁴) «Το  δε μέλαν (πέπερι) ήδιον καί δριμύτερον του λευκού και ευστομαχώτερον, και μάλλον, διά τό είναι ώριμον, άρωματίζον, εύχρηστότερόν τε εις τάς άρτύοεις» κατά τον Διοσκορίδην. Βλ Π. Γ. Γενναδίου, ε. ά. σ. 756, σημ. 2.

Πηγή: Εξορκισμοί και γιατροσόφια εξ ηπειρώτικου χειρόγραφου υπό Δημητρίου Β. Οικονομίδου

Επετητηρίς του λαογραφικού μουσείου – Τόμος 8 – Έτη 1953-54 – Εν Αθήναις 1956

 

 http://www.ftiaxno.gr

ΠΗΓΗ : Περίεργα - PERIERGAA - Strange news: Βότανα για διάφορες ασθένειες από ηπειρώτικο χειρόγραφο 

Ανακαλύφθηκαν φάρμακα των αρχαίων Ελλήνων

Τα φάρμακα εντοπίστηκαν σε γυάλινα δοχεία, μέσα σε ναυάγιο ελληνικού πλοίου που ανακαλύφτηκε το 1989 ανοικτά της Τοσκάνης. Το πλοίο από ξύλο καρυδιάς, που ναυάγησε το 130 π.Χ., μετέφερε γυαλικά από τη Συρία και φάρμακα, τα οποία είχαν παραμείνει άθικτα από το νερό, αφού τα προστάτευαν τα γυάλινα δοχεία.


Μετά από 20 χρόνια ερευνών, οι μελετητές κατάφεραν να αναλύσουν τα σκευάσματα, διαπιστώνοντας πως κάθε χάπι ήταν μείγμα από τουλάχιστον δέκα διαφορετικά εκχυλίσματα φυτών, όπως ο ιβίσκος και το σέλινο, και τα οποία χρησίμευαν για τη θεραπεία των ασθενών στην αρχαία Ελλάδα.

«Για πρώτη φορά έχουμε, πια, φυσικά στοιχεία όσων περιέχονται στα γραπτά των αρχαίων Ελλήνων γιατρών Διοσκουρίδη και Γαληνού»«, δήλωσε ο Αλέν Τουγουέιντ του Εθνικού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Ινστιτούτου Σμιθσόνιαν στην Ουάσιγκτον, σύμφωνα με το New Scientist.

Στα χάπια εντοπίστηκαν ίχνη από καρότο, ραπανάκι, σέλινο, άγριο κρεμμύδι, βαλανίδια, λάχανο, ήμερο τριφύλλι (αλφάλφα), αχίλλεια, όπως και ιβίσκος, που πιθανώς είχε εισαχθεί από την Ανατολική Ασία, την Ινδία ή την Αιθιοπία.

Ο Πεδάνιος Διοσκουρίδης, ιατρός και βοτανολόγος (πρόδρομος των φαρμακοποιών), κατά τον 1ο αιώνα μ.Χ., περιέγραφε στα κείμενά του το καρότο ως πανάκεια για πολλά προβλήματα υγείας, θεωρώντας, για παράδειγμα, ότι αν κανείς το έχει φάει προκαταβολικά, δεν τον βλάπτουν τα ερπετά, ενώ παράλληλα βοηθά στη σύλληψη παιδιού.

Η ανάλυση των αρχαίων παρασκευασμάτων-χαπιών, εκτός από τις νέες πληροφορίες, έχει δημιουργήσει και νέα μυστήρια για τους αρχαιοβοτανολόγους. Η μελέτη του DNA δείχνει ότι τα χάπια πιθανότατα περιείχαν και ηλίανθους, ένα φυτό που οι επιστήμονες ως τώρα πίστευαν ότι δεν υπήρχε στον «παλαιό κόσμο», πριν οι Ευρωπαίοι το ανακαλύψουν στην Αμερική.

Αν το εύρημα επιβεβαιωθεί, οι βοτανολόγοι θα πρέπει να αναθεωρήσουν την παραδοσιακή ιστορία του φυτού και την παγκόσμια διασπορά του, όπως δήλωσε ο Τουγουέιντ, αν και παραμένει ακόμα η πιθανότητα η παρουσία ηλίανθου στα αρχαία χάπια να προέρχεται από πρόσφατη γενετική «μόλυνση».

Ελπίζουν μάλιστα οι επιστήμονες πως θα καταφέρουν να αποκρυπτογραφήσουν και τις ακριβείς μετρήσεις που έκαναν οι αρχαίοι Έλληνες γιατροί για να παρασκευάσουν τα φάρμακά τους, αισιοδοξώντας πως ίσως ανοίξουν έτσι νέοι δρόμοι στη φαρμακολογική έρευνα. 
http://www.tampouloukia.gr

Οι παγίδες που κρύβουν οι ετικέτες των τροφίμων

Τα τελευταία χρόνια, η αναγραφή διατροφικών πληροφοριών στις συσκευασίες τροφίµων είναι υποχρεωτική. Οι ετικέτες σκοπό έχουν να ενηµερώσουν και να βοηθήσουν τους καταναλωτές να κάνουν συνειδητές και συγχρόνως πιο σωστές επιλογές. Αυτή όµως είναι η µια όψη του νοµίσµατος.

Η άλλη είναι ότι, για λόγους διαφήµισης και ανταγωνισµού, πολλές ετικέτες, ενώ παρουσιάζονται ελκυστικές, στην πραγµατικότητα είναι δυσνόητες, µε αποτέλεσµα τελικά να αγνοούνται. Εάν τελικά ισχύει ότι η µισή αλήθεια είναι χειρότερη από ολόκληρο ψέµα και ότι η άγνοια είναι κακός σύµβουλος, τότε θα πρέπει να είµαστε διπλά προσεκτικοί, όταν διαλέγουµε τρόφιµα στους διαδρόµους του σούπερ µάρκετ.

Light τρόφιμα
Αντίθετα µε την κοινή εντύπωση ότι τα light τρόφιµα δεν έχουν πολλές θερµίδες, η ένδειξη light δε σηµαίνει απαραίτητα ότι το τρόφιµο έχει λίγες θερµίδες και λιπαρά και ότι µπορεί να καταναλώνεται άφοβα. Αυτό εξηγεί και τις επιδηµιολογικές παρατηρήσεις στην Αµερική, ότι τις τελευταίες δυο δεκαετίες, τα ποσοστά παχυσαρκίας αυξάνονται παράλληλα µε τη διαθεσιµότητα light προϊόντων. Σύµφωνα µε τους ευρωπαϊκούς κανόνες σήµανσης των τροφίµων, ένα προϊόν για να χαρακτηριστεί light θα πρέπει να έχει θερµιδικό περιεχόµενο τουλάχιστον κατά 30% µικρότερο συγκριτικά µε το προϊόν αναφοράς (πλήρες). Αν, για παράδειγµα, µια µαγιονέζα έχει φυσιολογικά 80% λιπαρά, η light έχει 40%. Συνεπώς, ένα θερµιδοφόρο τρόφιµο, εξακολουθεί να έχει πολλές θερµίδες, ακόµη και στη light εκδοχή του, γι’ αυτό και θα πρέπει να καταναλώνεται µε µέτρο.

«Χωρίς» και «χαμηλό» (free και low)
Οι χαρακτηρισµοί «χωρίς» και «χαµηλό» σε αρκετές περιπτώσεις µπορεί να είναι ιδιαίτερα παραπλανητικοί, καθώς λανθασµένα ερµηνεύονται από τους καταναλωτές ότι δεν έχουν καθόλου ζάχαρη και λιπαρά, ενώ στην πραγµατικότητα περιέχουν, αλλά σε µικρές ποσότητες. Ακόµη κι εάν ένα τρόφιµο είναι ελεύθερο ή χαµηλό σε λίπος και ζάχαρη, λέει η ετικέτα του όλη την αλήθεια; Όχι πάντα. Κι αυτό γιατί, όταν σε ένα τρόφιµο αναγράφεται «χωρίς ζάχαρη», δεν αποκλείεται ότι το τρόφιµο περιέχει άλλες γλυκαντικές ουσίες, ενώ όταν η ετικέτα αναφέρει «χαµηλό σε λίπος», το τρόφιµο περιέχει τουλάχιστον 3 γραµµάρια λιπαρών/100 γραµµάρια τροφίµου.

Επίσης, η χαµηλή περιεκτικότητα ενός τροφίµου σε λίπος δε σηµαίνει απαραίτητα ότι και η συγκέντρωσή του σε ζάχαρη είναι εξίσου χαµηλή και το αντίστροφο. Παραδείγµατος χάριν, σε µια συσκευασία δηµητριακών µε την ένδειξη χαµηλά σε λίπος, περιέχονται περίπου 13-14 κουταλιές ζάχαρη. Άρα για κάποιον που προσέχει τη διατροφή του, αυτή µάλλον δεν είναι η καλύτερη επιλογή…

Μέγεθος μερίδας
Σύµφωνα µε πρόσφατη έρευνα του portal διατροφής mednutrition.gr, ένας στους δυο Έλληνες δε διαβάζει ποτέ τη συνιστώµενη µερίδα στις συσκευασίες τροφίµων, ενώ αυτοί που τη διαβάζουν χρειάζονται… χαρτί και µολύβι για να την υπολογίσουν. Και αυτό γιατί στις διατροφικές ετικέτες, δεν είναι πάντα σαφές το ποια είναι η συνιστώµενη µερίδα. Μάλιστα, σε πολλά τρόφιµα, προκειµένου να είναι ελκυστικά, η αναγραφόµενη ως µερίδα στη συσκευασία αντιστοιχεί σε µικρότερη ποσότητα από αυτήν που τρώµε συνήθως, ώστε να φαίνεται ότι το προϊόν έχει λιγότερες θερµίδες και λιπαρά.

Σε αυτά, πρέπει να συνεκτιµήσουµε ότι οι συσκευασίες τροφίµων τα τελευταία 30 χρόνια έχουν σχεδόν διπλασιαστεί και ότι πλέον αγοράζουµε µεγαλύτερες συσκευασίες γιατί είναι οικονοµικά συµφέρουσες, µε αποτέλεσµα συχνά να παρασυρόµαστε και να καταναλώνουµε µεγαλύτερες µερίδες.

«Φρέσκο», «Βιολογικό» και «παραδοσιακό»
Έρευνα του Ιδρύµατος «Αριστείδης Δασκαλόπουλος» αποκαλύπτει ότι οι καταναλωτές πιστεύουν πως οι ετικέτες δεν αποτυπώνουν πάντα την αλήθεια για τα προϊόντα. Για παράδειγµα, το 64% εµπιστεύεται το προϊόν όταν αυτό φέρει πληροφορία σχετική µε την ελληνικότητά του («παραδοσιακό»), ενώ µόλις το 50% εµπιστεύεται τους χαρακτηρισµούς «φρέσκο» και «βιολογικό προϊόν».

Σύµφωνα, µάλιστα, µε το Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών, οι ισχυρισµοί αυτοί σε αρκετές περιπτώσεις είναι «κενοί νοήµατος και άρα παραπλανητικοί». Για παράδειγµα, τα παραδοσιακά προϊόντα θα πρέπει να φέρουν ειδική σήµανση που να πιστοποιεί την κατοχύρωση της γεωγραφικής τους προέλευσης και τον τρόπο παραγωγής τους. Συνεπώς, δεν αρκεί η συνταγή της γιαγιάς για να δηλωθεί ένα τρόφιµο ως παραδοσιακό. Παρόµοιες προϋποθέσεις ισχύουν και για τα βιολογικά τρόφιµα, στα οποία είναι υποχρεωτικό να σηµαίνεται ο Φορέας Ελέγχου και Πιστοποίησης.

Για τις βιοµηχανίες τροφίµων εξάλλου, οι λέξεις αποκτούν µάλλον διαφορετικό νόηµα, µιας και ο χαρακτηρισµός «φρέσκο» και «φυσικό» σε καµία περίπτωση δεν σηµαίνουν ότι το φρούτο µόλις κόπηκε από το δέντρο και ότι συσκευάστηκε σε χυµό. Είναι ενδεικτικό ότι, σύµφωνα µε βρετανική έρευνα, τέσσερις στους δέκα καταναλωτές όταν διαβάζουν σε µια συσκευασία την ένδειξη «φρουτοποτό» πιστεύουν πως το βασικό συστατικό του χυµού που επιλέγουν είναι τα φρούτα. Στην πραγµατικότητα όµως, η συσκευασία µπορεί να περιέχει χυµό φρούτου, σε ποσοστό µόλις 5%!

Συνιστώμενη ημερήσια ποσότητα (ΣΗΠ)
Το 17% των καταναλωτών βρίσκει δυσνόητη τη ΣΗΠ -αυτό δεν είναι αξιοπερίεργο, αν αναλογισθούµε ότι απαιτείται συχνά κοµπιουτεράκι για να την υπολογίσουµε. Πέραν της αντικειµενικής δυσκολίας υπολογισµού της, κρύβεται και ο κίνδυνος της ελλιπούς ή και σε αρκετές περιπτώσεις υπερβολικής πρόσληψης ενός συστατικού. Έτσι, για παράδειγµα, στα εµπλουτισµένα τρόφιµα χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στην κατανάλωση περισσοτέρων της µιας µερίδας, προκειµένου να αποφευχθεί η υπερκάλυψη των ηµερήσιων αναγκών στο συστατικό που έχει εµπλουτιστεί (π.χ. ασβέστιο), ενώ σε άλλα απαιτείται κατανάλωση πέραν της µιας µερίδας/ηµέρα προκειµένου να δράσουν ευεργετικά στον οργανισµό (π.χ. φυτοστερόλες).

Οι καταναλωτές δυστυχώς έχουν χαθεί… στη µετάφραση των ετικετών, οι οποίες µε τη σειρά τους «ακροβατούν» µεταξύ νόµου και

βιοµηχανίας τροφίµων. Νικητής και χαµένος δεν υπάρχει. Οι βιοµηχανίες αντιµετωπίζονται µε δυσπιστία την ώρα που οι καταναλωτές πέφτουν σε παραπλανητικές παγίδες. Οι ετικέτες δεν είναι µόνο διαφήµιση και µάρκετινγκ, αλλά γνώση και πληροφορία!

Zougla.gr